De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) is sinds de invoering in 2016 een onderwerp van veel discussie en onzekerheid, vooral binnen de IT-sector. Deze wet, die de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) verving, heeft als doel om schijnzelfstandigheid te bestrijden en duidelijkheid te scheppen over de aard van de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. In deze uitgebreide blog bespreken we de wet, de belangrijkste begrippen en geven we IT-professionals handvatten om zich goed voor te bereiden.
Wat is de Wet DBA?
De Wet DBA is ontworpen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Schijnzelfstandigheid betekent dat een zelfstandige zonder personeel (zzp’er) feitelijk werkt als een werknemer, maar dan zonder de bijbehorende rechten en plichten die normaal gesproken gelden voor werknemers en werkgevers. Dit kan leiden tot oneerlijke concurrentie en kan de positie van de zelfstandige verzwakken.
De wet introduceerde modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd. Als opdrachtgevers en zzp’ers volgens zo’n goedgekeurde overeenkomst werken, is het voor hen duidelijk dat er geen sprake is van een dienstbetrekking. Dit biedt bescherming tegen naheffingen en boetes door de Belastingdienst.
Wanneer is er sprake van een dienstbetrekking?
Een van de kernvragen van de Wet DBA is wanneer een arbeidsrelatie moet worden gezien als een dienstbetrekking. Er is sprake van een dienstbetrekking als de volgende drie criteria worden vervuld:
Werkgeversgezag: De opdrachtgever heeft gezag over de werknemer. Dit betekent dat de werkgever bepaalt hoe, waar, en wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd. Dit gezagscriterium is een belangrijke indicatie van een dienstverband. Als de opdrachtgever gedetailleerde instructies geeft over hoe het werk moet worden gedaan, en als er sprake is van toezicht en controle, dan wijst dit vaak op een dienstbetrekking.
Verplichting tot het leveren van (persoonlijke) arbeid: De werknemer moet de werkzaamheden persoonlijk uitvoeren. Dit betekent dat de werknemer zich niet zomaar door een ander kan laten vervangen. In het geval van een dienstbetrekking is de werknemer verplicht om zelf het werk te doen, terwijl een zzp’er vaak de vrijheid heeft om anderen in te schakelen.
Beloning: Er is sprake van een loon of een andere vorm van beloning voor het verrichte werk. Deze beloning wordt niet alleen betaald voor het resultaat van het werk, maar ook voor de inspanning en de beschikbaarheid van de werknemer.
Als al deze elementen aanwezig zijn, is de kans groot dat de arbeidsrelatie als een dienstbetrekking wordt beschouwd, ook al is er formeel een overeenkomst van opdracht in plaats van een arbeidsovereenkomst. In dat geval kan de Belastingdienst naheffingen opleggen voor loonheffingen, en kunnen er boetes volgen.
De Impact van de Wet DBA op IT Professionals
De Wet DBA heeft een grote impact gehad op de IT-sector, waar veel professionals als zelfstandigen werken. Deze impact is met name merkbaar in de volgende aspecten:
- Complexiteit in Contracten: IT-professionals moeten zorgvuldig contracten opstellen die voldoen aan de criteria van de Wet DBA. Dit vraagt om een grondig begrip van de wetgeving en de modelovereenkomsten. Veel IT’ers kiezen ervoor om juridisch advies in te winnen om er zeker van te zijn dat hun contracten voldoen aan de wet.
- Terughoudendheid van Opdrachtgevers: Na de invoering van de Wet DBA zijn veel opdrachtgevers voorzichtiger geworden in het inhuren van zelfstandigen. Deze terughoudendheid komt voort uit angst voor naheffingen en boetes bij een onjuiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. Dit heeft geleid tot een afname van opdrachten voor zzp’ers in de IT-sector.
- Voortdurende Onzekerheid: De handhaving van de Wet DBA is uitgesteld vanwege de vele problemen en onzekerheden die het heeft veroorzaakt. IT-professionals moeten zich bewust zijn van de voortdurende veranderingen in de wetgeving en de mogelijke gevolgen daarvan voor hun manier van werken.
Belangrijke Onderwerpen voor IT Professionals om in de Gaten te Houden
Gebruik van Modelovereenkomsten:
- Waarom: Werken met een goedgekeurde modelovereenkomst is cruciaal om duidelijkheid te scheppen over de aard van de arbeidsrelatie en om juridische problemen te voorkomen.
- Hoe: Zorg ervoor dat je altijd de juiste modelovereenkomst gebruikt voor je specifieke situatie. De Belastingdienst heeft verschillende modelovereenkomsten beschikbaar gesteld die aansluiten bij verschillende soorten opdrachten en relaties.
Inzicht in Criteria voor Dienstbetrekking:
- Waarom: Begrijpen wanneer een arbeidsrelatie als dienstbetrekking kan worden gezien, helpt je om contracten en werkrelaties op een manier vorm te geven die past binnen de wetgeving.
- Hoe: Zorg ervoor dat je de begrippen werkgeversgezag, persoonlijke arbeid, en beloning goed begrijpt en toets je contracten en werkwijze regelmatig aan deze criteria.
Juridisch Advies en Begeleiding:
- Waarom: De wetgeving is complex en de risico’s bij onjuiste kwalificatie van een arbeidsrelatie zijn groot. Regelmatig juridisch advies kan veel problemen voorkomen.
- Hoe: Werk samen met een juridisch expert die gespecialiseerd is in arbeidsrecht en de Wet DBA. Dit kan bijvoorbeeld door regelmatig je contracten te laten controleren en advies in te winnen bij twijfelgevallen.
Risicoanalyse en Voorbereiding op Wetgeving:
- Waarom: De Wet DBA blijft een veranderend veld, en nieuwe wetgeving is in de maak. Door proactief risico’s te analyseren en je voor te bereiden op veranderingen, blijf je flexibel en voorkom je problemen.
- Hoe: Volg nieuws en updates over de Wet DBA en toekomstige wetgeving. Overweeg het bijstellen van je werkwijze of contracten als nieuwe ontwikkelingen daar aanleiding toe geven.
Communicatie met Opdrachtgevers:
- Waarom: Duidelijke afspraken en goede communicatie met je opdrachtgever kunnen helpen om de aard van de werkrelatie helder te houden en mogelijke misverstanden te voorkomen.
- Hoe: Bespreek voorafgaand aan een opdracht duidelijk de verwachtingen en de werkwijze, en leg vast hoe het werk uitgevoerd zal worden, met respect voor je zelfstandigheid als zzp’er.
Conclusie
De Wet DBA heeft veel impact gehad op de arbeidsrelaties in Nederland, en vooral in de IT-sector waar veel zelfstandigen actief zijn. Voor IT-professionals is het cruciaal om de wet goed te begrijpen, te werken met de juiste modelovereenkomsten en regelmatig juridisch advies in te winnen. Door op de hoogte te blijven van de wetgeving en proactief te handelen, kunnen zzp’ers in de IT-sector risico’s minimaliseren en succesvol blijven in een veranderende markt.
Wil je meer weten over de Wet DBA of heb je specifieke vragen over jouw situatie? Neem dan contact met ons op of raadpleeg een juridisch expert om ervoor te zorgen dat je goed voorbereid bent op de toekomst. Je kan mij een berichtje sturen op Linkedin, bellen op 0623537800 of mailen op jeroen@it4people.nl